Dolnośląska Akademia Rozwoju Anna Kramek

Anna Kramek

Otto Rank to postać fascynująca, choć często niedoceniana w historii psychoanalizy. Urodzony w 1884 roku w Wiedniu jako Otto Rosenfeld, przyjął nazwisko „Rank” w nawiązaniu do aspiracji zawodowych i pragnienia oddzielenia się od własnych korzeni rodzinnych. Był jednym z najbliższych współpracowników Zygmunta Freuda, członkiem ścisłego grona założycieli psychoanalizy. Rank miał jednak odwagę myśleć niezależnie i podążać własnymi ścieżkami teoretycznymi, co z czasem doprowadziło do konfliktu z Freudem i jego środowiskiem. Uważał, że nie tylko popęd seksualny jest kluczem do zrozumienia ludzkiej psychiki – zaczął eksplorować głębsze źródła lęku i traumy. Jego najważniejszym i najbardziej kontrowersyjnym dziełem stała się wydana w 1924 roku książka „Trauma narodzin” („Das Trauma der Geburt”), która stała się początkiem jego intelektualnego oddzielenia się od klasycznego freudyzmu.

Historia powstania książki „Trauma narodzin” związana jest z okresem intensywnych przemian w psychoanalizie. W latach 20. XX wieku Rank pracował jako redaktor i wydawca dzieł Freuda, był autorem licznych analiz oraz terapeutą. To właśnie wtedy sformułował śmiałą hipotezę, według której moment narodzin stanowi pierwotne źródło ludzkiego lęku. Rank zaprezentował tę teorię jako rewolucyjne rozszerzenie freudowskiego pojęcia traumy. Książka została początkowo przyjęta z entuzjazmem przez samego Freuda, jednak z czasem wywołała poważny rozdźwięk w środowisku psychoanalitycznym. Rank oskarżany był o odejście od podstawowych założeń psychoanalizy – przede wszystkim o pomniejszanie roli kompleksu Edypa oraz seksualności w kształtowaniu osobowości. Mimo początkowych kontrowersji, dzieło to zdobyło uznanie w kręgach humanistycznej psychologii oraz wywarło znaczący wpływ na rozwój teorii prenatalnych i egzystencjalnej psychoterapii w późniejszych dekadach.

Tematyka książki „Trauma narodzin” oscyluje wokół idei, że moment porodu stanowi pierwsze doświadczenie egzystencjalnego lęku, który ma fundamentalny wpływ na całe życie jednostki. Rank argumentuje, że opuszczenie bezpiecznego środowiska macicy i przejście do zewnętrznego, nieprzewidywalnego świata, to dramatyczne przeżycie zapadające głęboko w nieświadomość. To pierwotne doświadczenie separacji i samotności staje się według niego modelem dla wszystkich późniejszych form lęku, konfliktów psychicznych, a nawet zaburzeń emocjonalnych. Co więcej, Rank sugeruje, że wiele ludzkich działań – sztuka, religia, miłość czy neurotyczne zachowania – jest próbą kompensacji tego pierwszego zerwania jedności z matką. Książka porusza również problematykę tożsamości, autonomii, wolności oraz relacji z innymi, ukazując narodziny nie tylko jako biologiczny fakt, ale jako psychiczny przełom.

„Trauma narodzin” wywarła ogromny wpływ na rozwój psychologii, psychoterapii i teorii prenatalnych, choć przez długi czas była marginalizowana przez ortodoksyjnych psychoanalityków. Rank, wyprzedzając swoją epokę, jako jeden z pierwszych zwrócił uwagę na znaczenie wczesnych doświadczeń prenatalnych i perinatalnych dla kształtowania psychiki. Jego idee zostały później rozwinięte przez takich badaczy jak Stanislav Grof, który w latach 70. XX wieku wprowadził pojęcie „matryc perinatalnych”, silnie inspirowanych koncepcją Ranka. Również psychologia humanistyczna – szczególnie Carl Rogers oraz Abraham Maslow – czerpała z jego idei o potrzebie autentyczności i samorealizacji. Ponadto Rank położył podwaliny pod psychoterapię skoncentrowaną na „tu i teraz”, czyli na aktualnym przeżywaniu klienta, a nie tylko analizie przeszłości – co później rozwinięto w psychoterapii Gestalt i terapii egzystencjalnej. Jego teoria była więc krokiem w stronę bardziej holistycznego, emocjonalnego podejścia do człowieka.

Dlaczego warto sięgnąć po „Traumę narodzin” dzisiaj, niemal sto lat po jej pierwszym wydaniu? Przede wszystkim dlatego, że jest to dzieło prowokujące do myślenia, zmuszające do głębokiej refleksji nad źródłami naszych lęków, potrzeb i relacji. Rank nie tylko oferuje alternatywę wobec klasycznej psychoanalizy, ale również tworzy fundament pod bardziej empatyczne i zindywidualizowane podejście do terapii. Jego książka jest też niezwykle aktualna w kontekście współczesnych badań nad wpływem okresu prenatalnego na rozwój psychiczny człowieka – temat ten zyskuje coraz większe zainteresowanie w neurobiologii, psychologii rozwojowej i psychoterapii. „Trauma narodzin” to również lektura fascynująca pod względem literackim – pełna pasji, odwagi intelektualnej i psychologicznej głębi. Choć nie jest książką łatwą, to z pewnością jest książką ważną – zarówno dla profesjonalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym, jak i dla każdego, kto pragnie lepiej zrozumieć siebie i swoje emocjonalne źródła.

Już wkrótce dostępna w Wydawnictwie DAR.

Pozostańmy w kontakcie

Nie przegap najnowszych artykułów i inspirujących tematów. Zapisz się do newslettera, aby otrzymywać ekskluzywne treści bezpośrednio do swojej skrzynki odbiorczej.

Warsztaty i seminaria

Dla kobiet

Kontakt

Dolnośląska Akademia Rozwoju Anna Kramek

ul. Obornicka 77k/1b

51-114 Wrocław

tel. 660 790 130

email: kontakt@annakramek.pl

Dołącz w social mediach

Realizacja Spectrum Marketing | 2025