Poród z perspektywy dziecka. Jak narodziny kształtują nasze emocjonalne życie?
Anna Kramek
Poród z perspektywy dziecka. Jak narodziny kształtują nasze emocjonalne życie?- artykuł opracowany po podstawie wystąpienia wygłoszonego podczas XXV Jubileuszowej Konferencji Szkół Rodzenia w Gdyni, 2025r
„Sposób, w jaki rodzą się dzieci, wpływa na losy tego świata” – to motto położnej Katarzyny Oleś doskonale oddaje wagę tematu, który chcę poruszyć. Poród to doświadczenie uniwersalne, przez które przeszedł każdy z nas. A jednak, gdy o nim myślimy, najczęściej koncentrujemy się na rodzącej kobiecie. A co z głównym bohaterem tego wydarzenia – dzieckiem? Zapraszam do spojrzenia na poród z jego perspektywy.
Dziecko – główny uczestnik porodu
W ostatnich latach słusznie dużo uwagi poświęcamy komfortowi psychicznemu i fizycznemu kobiety rodzącej. Ona ma jednak dorosły umysł, wsparcie otoczenia i możliwość przygotowania się do tego momentu przez dziewięć miesięcy. A dziecko? Znajduje się w środowisku, które z dnia na dzień staje się dla niego coraz mniej rozwojowe. Jest genetycznie przygotowane do porodu, ale nie rozumie, co się dzieje. Może czuć przerażenie i samotność. To doświadczenie zapisuje się trwale w jego ciele i umyśle.
Mit: „Noworodek nic nie czuje i nic nie pamięta”
Wciąż pokutuje przekonanie, że noworodki nie czują bólu, nie mają pamięci ani swojego języka. Tymczasem dzieci od pierwszych chwil dysponują szerokimi kompetencjami komunikacyjnymi. Całe ich ciało jest językiem, a w ruchach zamknięta jest historia prenatalna. Dziecko chce nam „opowiedzieć” swoją historię – pytanie tylko, czy jesteśmy gotowi je usłyszeć?
Pamięć ciała: gdzie zapisuje się trauma?
William Emerson, pionier psychologii prenatalnej, podkreśla, że wspomnienia z okresu prenatalnego i porodu zapisują się w tzw. pamięci niejawnej (implicity). Strukturą, która przechowuje emocje, jest powięź – swoista sieć otaczająca mięśnie i tkanki. Wszystko, co dzieje się po raz pierwszy i ma silny ładunek emocjonalny, zostaje w ciele zapisane jako pierwsza „lekcja” o świecie. To właśnie na tej podstawie dziecko tworzy sobie obraz rzeczywistości: czy świat jest bezpieczny, czego może się spodziewać?
Cztery fazy porodu według Emersona
Emerson wyróżnił cztery fazy porodu jako doświadczenia emocjonalnego:
1a. Faza przygotowania i decyzji
Na kilkanaście dni przed porodem dziecko odczuwa narastający dyskomfort. Próbuje się rozpychać, ale macica nie ustępuje. W końcu podejmuje decyzję: uwalnia hormony, które uruchamiają poród. To pierwsza lekcja sprawczości.
1b. Faza presji i utknięcia
Główka dziecka wstawia się w kanał rodny. Rośnie presja, a droga ucieczki znika. Towarzyszy temu poczucie utknięcia, które w dorosłym życiu może objawiać się jako lęk przed zmianą lub trudności w radzeniu sobie z presją.
2. Faza wewnętrznej rotacji
To jeden z najtrudniejszych momentów. Dziecko musi wykonać skręt, by przejść przez kanał rodny. Działają ogromne siły, a ucisk na kości dziecięcej czaszki (o grubości zaledwie 1,5 mm!) Emerson porównuje do stanięcia na głowie naszej głowie 80-kilogramowego mężczyzny. W tym momencie może dojść do dezorientacji, a nawet dysocjacji – mechanizmu obronnego, gdy sytuacja przerasta możliwości poradzenia sobie.
3. Faza ukoronowania i bycia widzianym
Główka przechodzi przez kanał rodny. Dziecko czuje wyczerpanie, bezradność, a jednocześnie staje się „widoczne”. Emocje z tej fazy mogą później wpływać na to, jak radzimy sobie z byciem w centrum uwagi, kończeniem projektów czy ekspozycją społeczną.
4. Faza przyjęcia
To moment, w którym dziecko przychodzi na świat. Kluczowe jest pierwsze spojrzenie w oczy – jak pokazał noblista Konrad Lorenz, to właśnie wzrok buduje relację. Niestety, często noworodek jest odseparowany od matki, bywa myty, badany, szczepiony. Dla kogoś, kto przed chwilą był z nią biologicznie połączony, to trudne doświadczenie.
Jak pomóc dziecku po trudnym porodzie?
Jeśli dziecko doświadczyło skomplikowanej historii prenatalnej lub trudnego porodu, najważniejsze jest **uznanie jego historii**. Wysłuchanie go, przytulenie, czuły dotyk – szczególnie w newralgicznych miejscach, które „pamiętają” traumę (tzw. somatomagnetyzm) – mogą pomóc w przepracowaniu tych doświadczeń.
Poród to nie tylko wydarzenie medyczne. To fundamentalne doświadczenie, które kształtuje nasze poczucie bezpieczeństwa, sprawczości i relacji z innymi. Patrząc na nie z perspektywy dziecka, możemy lepiej zrozumieć nie tylko jego potrzeby, ale także źródła późniejszych trudności emocjonalnych. Warto o tym pamiętać – zarówno jako specjaliści, jak i rodzice.
Pozostańmy w kontakcie
Nie przegap najnowszych artykułów i inspirujących tematów. Zapisz się do newslettera, aby otrzymywać ekskluzywne treści bezpośrednio do swojej skrzynki odbiorczej.
Warsztaty i seminaria
Dla kobiet
Kontakt
Dolnośląska Akademia Rozwoju Anna Kramek
ul. Obornicka 77k/1b
51-114 Wrocław
tel. 660 790 130
email: kontakt@annakramek.pl
Dołącz w social mediach
Realizacja Spectrum Marketing | 2025